Doppler etkisi, ses veya ışık dalgalarının bir kaynaktan ayrılma frekansı ile gözlemciye ulaştıkları frekans arasındaki fark olarak tanımlanmaktadır. Gözlemcinin ve dalga kaynağının göreceli hareketi bu farka sebep olmaktadır. İlk olarak (1842) Avusturyalı fizikçi Christian Doppler tarafından tanımlanmıştır.
Uzaktaki sivrisineğin sesinin kalın gelmesi ama yaklaştıkça tiz bir sese dönüşmesi ve hız ölçümünde radarın kullanımı Doppler etkisine örnek gösterilebilir.
Doppler Etkisi Hangi Alanlarda Kullanılır?
Yaygın olarak astronomik ölçümlerde, Mössbauer etki çalışmalarında, radar ve modern navigasyonda kullanılmaktadır.
Doppler etkisi, astronomide evrenin genişlediği inancına dayalı olarak galaksilerin birbirlerinden ne kadar hızlı uzaklaştıklarını hesaplamada, yıldızların Dünya’ya yakın mı yoksa uzak mı döndüğünü belirlemede kullanılmaktadır.
Galaksiler, bir kütle merkezinin etrafında dönen yıldız kümeleridir. Uzak bir galaksideki bir yıldızın yaydığı elektromanyetik dalganın frekansına göre Dünya’ya yakın veya uzak döndüğü hesaplanmaktadır. Eğer frekans azalıyorsa (kırmızıya kayma) Dünya’dan uzak bir yönde dönüyor, eğer frekans artıyorsa (maviye kayma) Dünya’ya yakın bir yönde dönüyor demektir.
Doppler etkisi radarlarda da kullanılmaktadır. Hedef hızlarını ölçülmesi, sabit ve hareketli hedeflerin belirlenmesi, hava ya da uzaya konuşlanmış radar aygıtlarında yatay menzilin ölçülmesi gibi amaçları vardır. Radarın mekanizmasını öğrenmek ve daha detaylı bilgi edinmek istiyorsanız tıklayınız.
Ses dalgalarında bu etkiden faydalanılan bir teknolojide ultrasonografidir. Ultrason cihazı insan kulağının işitemeyeceği frekansta ses dalgaları üretmektedir. Bu ses dalgaları dokulardan geri yansımakta ve cihazın prob denilen kısmı tarafından yakalanmaktadır. Bu şekilde görüntü oluşumu gerçekleşmektedir. Cihazın havadaki ses dalgalarından etkilenmesini önlemek amacıyla incelenecek bölgeye jel sürülmektedir.
Daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki linkleri ziyaret edbilirsiniz. Daha fazla yazımızı incelemek için ise sitemizi ziyaret edin.
Kaynak: https://www.britannica.com
Hata!
Yorumunuz Çok Kısa, Yorum yapabilmek için en az En az 10 karakter gerekli